Akronim (czyli skrót) OZE oznacza odnawialne źródła energii. Wraz ze zwiększoną świadomością ekologiczną i wzrastającą popularnością uzyskiwania energii elektrycznej łagodniejszymi dla środowiska sposobami, hasło OZE pojawia się codziennych rozmowach i medialnych dyskusjach coraz częściej. Warto wiedzieć nie tylko, jak rozszyfrować ten akronim, ale co dokładnie za nim stoi. Przyjrzyjmy się więc bliżej charakterystyce odnawialnych źródeł energii.
OZE – odnawialne źródła energii
Źródłem energii odnawialnej jest powtarzający się proces przyrodniczy. Jak wskazuje jego nazwa proces ten to źródło niewyczerpywalne – niezależnie od tego, jak długo i z jakim natężeniem będziemy z niego czerpać, pozostanie dostępny. Ta wieczna dostępność nie występuje w przypadku klasycznych sposobów na uzyskiwanie energii – z węgla, wykorzystując gaz ziemny, czy ropę. Zasoby fizyczne bowiem z czasem się wyczerpują. Oczywiście z czasem mogłyby się również odnowić, ale wymagałoby to nawet milionów lat i bardzo specyficznych warunków.
Nauka wskazuje, że najprawdopodobniej naszemu gatunkowi nie będzie nawet dane istnieć tyle, ile powstaje węgiel. Co więcej, jeżeli nie zaczniemy korzystać z odnawialnych źródeł energii i obniżać wydobycia paliw kopalnych, nasze panowanie na Ziemi może się jeszcze skrócić. Warto więc skupić się na zmianie przyzwyczajeń i przejść na bardziej ekologiczne pozyskiwanie energii. Zwłaszcza że energia ta (dosłownie!) nas otacza. Nie wierzysz? Oto przykłady OZE.
Energia słoneczna
Urządzenia OZE wykorzystujące energię promieniowania słonecznego to najpopularniejsze instalacje ekologiczne na świecie. Swoją powszechność zawdzięczają możliwości wykorzystania zarówno do produkcji energii, jak i ciepła. Energia słoneczna jest przetwarzana przy wykorzystaniu specjalistycznego oprzyrządowania. Co ciekawe, energię i ciepło można z niej pozyskiwać także w pochmurny dzień.
Energia wiatru
Instalacje wiatrowe służą ludzkości już od bardzo dawna. Siłę wiatru wykorzystywano tysiące lat przed naszą erą do dalekich morskich podróży. Nowoczesne urządzenia korzystające z pędu powietrza, nie działają jednak jak żagiel, lecz przemieniają energię kinetyczną wiatru w energię elektryczną. Im silniej wieje wiatr, tym zasobniejsze w prąd stają się elektrownie.
Energia wody
Jak można uzyskać energię dzięki wodzie? Wodne instalacje OZE, tak samo jak w przypadku wiatrowych, działają w oparciu o wykorzystanie pędu, z jakim dane źródło się „przemieszcza”. Woda wprawia w ruch odpowiednie elementy systemu OZE i przekształca energię np. rzeki w energię elektryczną.
Energia z biomasy
Biomasa (biopaliwa, biogaz) to źródło energii o podobnej zasadzie działania, jak paliwa nieodnawialne, tzn. pozwalają na wytworzenie energii na drodze spalania. W przeciwieństwie do zasobów nieodnawialnych biomasa jest jednak dużo mniej szkodliwa dla środowiska i pozwala na zredukowanie zanieczyszczeń emitowany do środowiska. Odpady, które i tak się wytwarza i które naturalnie uległyby biodegradacji, spalane są w specjalnych kotłach. W ten sposób uzyskuje się ciepło, które później można przekształcić do prądu.
Energia geotermalna
Odnawialne źródła energii nie wszędzie występują z taką samą częstotliwością, czego doskonałym przykładem jest geotermia. Energia drzemiąca wewnątrz Ziemi to potężna moc, pochodząca z rozpadu radioaktywnego uranu, potasu czy toru. Nie wszystkie części świata mają do niej jednak równy dostęp. Niektóre rejony wykazują się niewielką aktywnością geotermalną, podczas gdy inne opierają na niej większą część swoich elektrowni (tutaj doskonałym przykładem jest Islandia). Geotermię wykorzystuje się zarówno do ogrzewania, jak i generowania prądu. Z jednej strony gorące źródła można bezpośrednio kierować do rur i dostarczać ciepłą wodę do odpowiednich punktów, z drugiej strony można przy jej użyciu tworzyć obieg zamknięty dla oddawania ciepła według potrzeb.
Sposoby uzyskiwania energii odnawialnej
Lista urządzeń i technologii pozwalających na korzystanie z odnawialnych zasobów Ziemi stale się wydłuża. Z perspektywy konsumenta to naprawdę dobra wiadomość. Koszty produkcji energii ze źródeł odnawialnych spadają wraz ze wzrostem konkurencji na rynku. To z kolei pozwala na inwestowanie w nią nie tylko wielkich przedsiębiorstw, ale i prywatnych inwestorów (np. właścicieli domów jednorodzinnych). Oto kilka najpopularniejszych typów instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii:
- kolektory słoneczne – pozwalają wykorzystać energię słoneczną do ogrzewania;
- panele fotowoltaiczne – stosuje się je do przekształcenia energii solarnej w prąd;
- turbiny wiatrowe – umożliwiają przekuwanie siły wiatru w energię elektryczną;
- turbiny wodne – do pozyskiwania energii wykorzystują siłę prądów wodnych;
- elektrownie wodne – dzielą się na przepływowe, pływowe i szczytowo-pompowe. Każda z nich jednak polega na spiętrzaniu wody i pozyskiwaniu z tego spiętrzania energii. Niekiedy dzieje się to w sposób naturalny (np. w przypadku rzek), a niekiedy jest to proces sztuczny, polegający na celowym pompowaniu i zrzucaniu wody;
- pompy ciepła – w zależności od podtypu można dzięki nim uzyskiwać energię cieplną z gruntów, wody lub powietrza;
- piece ekologiczne – nie muszą być zasilane węglem czy drewnem. W zamian do produkcji ciepła zużywają biomasę.
Korzyści płynące z odnawialnych źródeł energii
Czy wykorzystanie OZE daje korzyści tylko w kontekście ekologii? A może w energię promieniowania słonecznego, czy biomasy warto zainwestować także z innego powodu? Lekkomyślnym byłoby wierzyć, że pompy ciepła albo instalacje kolektorów słonecznych upowszechniły się w ostatnim czasie wyłącznie z powodu dbałości o środowisko. Co więc stoi za rosnącą popularnością OZE w Polsce i całej Unii Europejskiej?
Energetyczna niezależność
Od setek lat państwa wywierają na siebie wpływy poprzez regulowanie cen paliw kopalnych. Węgiel czy ropa nie występują w każdym rejonie świata. Odnawialne źródła energii w tej czy innej formie obecne są wszędzie. Wybudowanie odpowiedniej infrastruktury do wykorzystania OZE to pewność niezmagania się z deficytem np. węgla w przyszłości;
Niższe ceny prądu
W parze z energetyczną niezależnością idą koszty. Zasoby zagranicznego pochodzenia do tanich nie należą nawet w przypadku ciepłych międzynarodowych relacji. Zresztą także lokalna produkcja energii tania nie jest. W Polsce np., która od setek lat wykorzystuje złoża węglowe, koszty wydobycia coraz głębiej ukrytego surowca stale wzrastają, a wraz z nimi rosną jego ceny w skupach. Przestawienie się na chociażby biomasę to dla wielu dzisiaj kwestia rozwikłania finansowych rozterek;
Bezpieczeństwo energetyczne
Co stałoby się, gdyby w Polsce zabrakło węgla? Co stałoby się, gdyby jego deficyt odnotowano w rejonach na całym świecie? Nieliczne kolektory słoneczne i instalacje fotowoltaiczne z pewnością nie zapewniłyby w tym momencie pokrycia narodowego zapotrzebowania. A szkoda, bo właśnie OZE gwarantuje pełne bezpieczeństwo energetyczne i brak podobnych pytań. W końcu, gdyby nagle zabrakło Słońca, to energia mało by już ludzkość obchodziła;
Dlaczego warto skupić się na odnawialnych źródłach energii właśnie teraz?
Ekolodzy biją na alarm, Unia Europejska wprowadza nowe limity dążące do ograniczenia emisji CO2 i innych szkodliwych substancji, a w Polsce ustawa goni ustawę. W kraju nad Wisłą normalizuje się wymogi poziomów spalania i emisji dwutlenku węgla przez domowe kotły oraz wprowadza kolejne systemy dofinansowań. Ceny nieodnawialnych paliw idą w górę, a koszty nowoczesnych instalacji grzewczych opartych o OZE spadają. To wręcz idealny moment na instalację np. paneli fotowoltaicznych i dążenie do energetycznego uniezależnienia. Część kosztów rekompensują podmioty zewnętrzne, a nam pozostaje cieszyć się z łatwych w obsłudze i tanich w eksploatacji systemów zapewniających nam energię i ciepłą wodę. Czy można byłoby w tej sytuacji wskazać chociaż jeden argument za trzymaniem się starych metod grzewczych i uzyskiwania energii elektrycznej? Chyba tylko jeden: złośliwy upór.
